مرکز پرتو مهرآفرین سالانه به صدها کودک کار خدمات حمایتی ارائه می‌

امروز روز جهانی مبارزه با کار کودک است و مهرآفرین سالهاست که در مرکز پرتو به کودکان کار و خیابان خدمات حمایتی ارائه می‌دهد. در این مرکز در حال حاضر حدود 600 کودک کار تحت پوشش قرار دارند که از این تعداد 528 نفر از آنها زیر 18 سال سن دارند.

نوشین باقری، مددکار اجتماعی و سرپرست مرکز پرتو مهرآفرین درباره نحوه پذیرش کودکان کار در این مرکز می‌گوید:«این کودکان و خانواده‌هایشان معمولا از طریق یاوران، مردم و مخاطبان اینستاگرام به ما معرفی می‌شوند و بعضی از آنها نیز به صورت خودمعرف به ما مراجعه می‌کنند. به هرحال وقتی خانواده‌ای به ما معرفی می‌شود، مددکار با اعضای خانواده مصاحبه اولیه را انجام می‌دهد. در صورتی که این مصاحبه‌ها از نظر تطابق با شاخص‌های تعریف شده ما تأیید شوند، در مرحله بعد بازدید از منزل توسط مددکار صورت می‌گیرد و سپس در صورت داشتن شرایط لازم، برای کیس پرونده تشکیل می‌شود.»

به گفته باقری وقتی خانواده‌ای پذیرش می‌شود در ابتدا به تشخیص مددکار یک سری کمک‌های روتین به خانواده ارائه می‌شود:« معمولا خانواده‌ها در سه چهار ماه اول خدمات عمومی از ما می گیرند مثل بسته‌های معیشتی که این کمک‌ها جنبه انگیزشی هم دارند و یکی از اهداف ما از این کمک‌ها جلب مشارکت خانواده‌هاست. البته در مورد کیس‌های حاد نوع مداخلات متفاوت است. به هرحال پس از گذشت سه چهار ماه اول، شناخت ما نسبت به خانواده بیشتر می‌شود و بنا به تشخیص مددکار وارد خدمات تخصصی‌تر مثل خدمات روانشناسی و آموزشی می‌شویم.»

سوتغذیه و آسیب‌های بدنی در کمین کودکان کار

این مددکار اجتماعی شرایط کودکان کار و خیابان را بر اساس تجربیات خود در مهرآفرین چنین توضیح می‌دهد: «وقتی کودکی کار می‌کند یک سری از ابعاد پرورش آن کودک دچار مخاطره می‌شود مثلا در حوزه جسمی ممکن است مبتلا به سوتعذیه شود یا در مشاغل سخت دچار آسیب‌های بدنی شوند. از نظر ادراکی ممکن است مشکل پیدا کنند چون نمی‌توانند به موقع مدرسه بروند و آموزش کافی ببیند. حوزه تفکر این کودکان ممکن است رشد کافی پیدا نکند یا از لحاظ عاطفی عزت نفس آنها لطمه ببیند. کاری که ما برای این‌ها انجام می‌دهیم این است که حق دسترسی به فرصت و منابع برابر با بقیه کودکان را برای این بچه‌ها فراهم می‌کنیم و این‌ها را به عنوان یک سرمایه اجتماعی می‌بینیم. در واقع ما با ارائه خدمات کاهش آسیب به این کودکان تلاش می‌کنیم تا در کنار کاری که ناچارند انجام دهند حداقل بتوانند کودکی کنند و مورد سواستفاده واقع نشوند.»

آموزش، مهم‌ترین راه کاهش آسیب

سرپرست مرکز پرتو، مهم ترین خدمات این مرکز را خدمات آموزشی می‌داند و می‌گوید:« آموزش در واقع جزو خدمات کاهش آسیب حساب می شود. ما در زمینه آموزش در همه حوزه ها وارد شده‌ایم. اول بحث تحصیلی بچه‌هاست که پیگیری تحصیلی آن‌ها را انجام می‌دهیم، بچه‌هایی که مدرسه می‌روند اگر در دروسی ضعیف باشند برایشان کلاس‌های تقویتی برگزار می‌کنیم یا آنهایی که بازمانده از تحصیلند علت بازماندگی از تحصیلشان را بررسی می‌کنیم و شرایطی که برای برگرداندن کودک به سیستم آموزشی وجود دارد را بررسی می‌کنیم. الان مدتی است که مرکز پرتو حالت مدرسه پیدا کرده و بچه‌هایی که بازمانده از تحصیلند و نتوانسته اند به هر دلیلی در مدرسه ثبت نام کنند برایشان کلاس تشکیل می‌دهیم. همچنین کلاس سوادآموزی برای مادران را داریم چرا که آموزش کلید رشد این افراد است.»

بخش دیگری از آموزش‌های این مرکز به کودکان کار و خانواده‌های آنها، آموزش مهارتهای زندگی است. همچنین آموزش مهارت‌های هنری و اشتغال مانند کلاس‌های بافتنی، گلدوزی، ویترای، طراحی روی پارچه، آرایشگری و... نیز از جمله آموزش‌هایی است که به صورت مرتب در قالب کارگاه‌های عملی در این مرکز برای کودکان و مادران علاقمند برگزار می‌شود. سپس هنرجوهای مستعد به مراکز تخصصی‌تر برای گذراندن دوره‌های پیشرفته‌تر و ورود به بازار کار ارجاع داده می‌شوند.

ما به این کودکان اعتماد به نفس می‌بخشیم

نوشین باقری درباره رویکرد موسسه جهت توانمندسازی این کودکان می‌گوید:«کاری که ما اخیرا مدتی است انجام می‌دهیم این است که در بین خود مددجوها اگر مددجویی در زمینه‌ای استعداد داشته باشد، تلاش می کنیم آن استعداد و مهارت را پرورش بدهیم و همین جا در کلاس‌های مرکز از آن استفاده کنیم. مثلا برای کلاس پیش دبستانی دو سه نفر از فرزندان بزرگسال تحت حمایت مرکز را که مستعد هستند و تأییدیه روانشناس و مددکار را هم دارند، به عنوان جانشین معلم پیش دبستانی سر کلاس‌های پیش دبستانی مرکز می‌فرستیم یا در کلاس ویترای داریم یکی از بچه‌ها را که شاخص‌تر از بقیه است به عنوان جانشین معلم معرفی کرده‌ایم.

این کار هم به کسب تجربه و مهارت بیشتر این بچه‌ها کمک می‌کند؛ هم اعتماد به نفس آنها را بالا می‌برد و هم زمینه اشتغال آنها را در آینده فراهم می‌کند. به این صورت که در آینده هم می‌توانیم در خود موسسه مهرآفرین از ظرفیت این‌ها به عنوان معلم و مدرس استفاده کنیم و هم می‌توانند بیرون از مرکز کار پیدا کنند و کسب درآمد کنند.»

این مددکار اجتماعی در پایان اضافه می‌کند:« به تجربه طی سال‌ها کار در مهرآفرین می‌توانم بگویم برخی از آسیب‌های اجتماعی مثل خودکشی، فرار و اعتیاد بچه‌ها نسبت به قبل بیشتر شده و اختلالات روانشناختی مانند اختلال شخصیت مرزی واختلال دوقطبی نیز بین مددجویان بیشتر شده است. ما غیر از بحث آموزشی، خدمات روانشناسی، روانپزشکی و حقوقی نیز به خانواده‌های تحت حمایت خود ارائه می‌دهیم ولی بی‌شک ما به تنهایی نمی‌توانیم این کار را انجام دهیم. این یک کار فراسازمانی است ونیاز است ارگان‌های مختلفی برای حمایت از این کودکان درگیر شوند.»